بازار پلی‌پروپیلن در هفته‌های اخیر با التهابات کم‌سابقه‌ای روبه‌رو شده است؛ التهابی که نمود آن در رقابت‌های تا ۱۸۰ درصدی بورس کالا و تهدید توقف بسیاری از واحدهای تولیدی مشاهده شد. بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد سه عامل اصلی کمبود خوراک، ظرفیت ناکافی تولید و رشد تقاضای سوداگرانه، اضلاع اصلی این بحران را تشکیل می‌دهند.

در این میان، مهندس ترک—فعال صنعت پلیمر و بازرس انجمن ملی صنایع پلیمر ایران—در گفت‌وگویی با اینپیا، ریشه‌های این بحران را با تمرکز بر عوامل ساختاری بازار تشریح کرده است.

۱. ظرفیت ناکافی تولید؛ ریشه اصلی بحران از نگاه مهندس ترک

به گفته مهندس ترک، میزان تولید داخلی پلی‌پروپیلن همواره کمتر از نیاز واقعی کشور بوده است. این شکاف عرضه و تقاضا، زمینه‌ساز بروز التهاب‌های دوره‌ای در بازار است و هر بار که بازار از رکود خارج می‌شود، این کمبود به شکل جدی‌تری خود را نشان می‌دهد و به بحران تبدیل می‌گردد.

۲. کمبود خوراک پتروشیمی‌ها

او تأکید می‌کند که بخشی از مشکل ناشی از تأمین‌نشدن خوراک کافی برای واحدهای پتروشیمی—اعم از خوراک گازی و مایع—است. مهندس ترک معتقد است حتی با رفع کمبود خوراک، کشور همچنان نیازمند ظرفیت‌سازی جدید است و پروژه‌هایی مانند پتروشیمی سلمان فارسی و ارغوان‌گستر در صورت تأمین خوراک می‌توانند بخشی از نیاز بازار را پوشش دهند.

۳. تأثیر شایعات و نوسانات ارزی

مهندس ترک در بخش دیگری از تحلیل خود اشاره می‌کند که شایعات مربوط به نرخ ارز در تالار دوم بورس کالا به تشدید رقابت‌ها دامن زده است. هرچند که امروز بسیاری از واحدهای تولیدی ناچار به خرید مواد اولیه با قیمت‌هایی بسیار بالاتر از گذشته‌اند.

۴. رشد تقاضا پس از پایان قطعی‌های تابستان

او یادآور می‌شود که پتروشیمی‌ها باید پیش‌بینی می‌کردند با پایان فصل گرم سال و کاهش خاموشی‌ها، ظرفیت واحدهای تولیدی افزایش یافته و در نتیجه تقاضای واقعی برای مواد اولیه رشد خواهد کرد؛ موضوعی که در عمل مورد توجه کافی قرار نگرفته است.

۵. نقش طرح «افق» در مدیریت تقاضا

مهندس ترک در پایان، اهمیت اجرای کامل و مستمر طرح افق را مورد تأکید قرار می‌دهد. به باور او، این طرح می‌تواند در کاهش سفته‌بازی، پالایش تقاضا و هدایت خریدها به سمت مصرف‌کنندگان واقعی نقش مهمی ایفا کند.